خاطرات دفاع مقدس (جبهه و جنگ)،کرامات شهدا

 

فعالیت های شهید میثمی در یاسوج

پس از پیروزی انقلاب اسلامی مدتی کوتاه جهت ادامه تحصیل به حوزه علمیه قم رفت و مدتی را نیز در کردستان گذراند و با تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در یاسوج توسط یار دیرینه اش شهید حجت الاسلام ردانی پور به یاسوج هجرت نمود تا در کنار عزیزان پاسدار و عشایر محروم به سازندگی و ارشاد بپردازد. او که بعد از آزادی از زندان و با سابقه سیاسی می توانست در بسیاری از جاهای حساس مملکت نیروی کارآمدی باشد، ولی گمنامی را دوست می داشت و بدون نام و شهرت و آوازه ـ می خواست فقط به جهت و جریان اعتلا و رشد اسلام کمک کند؛ سرزمین محروم یاسوج و کهکیلویه و بویراحمد را انتخاب نمود و در ضمن کار در سپاه از تبلیغ و ابلاغ رسالات خدا هم غافل نشد و در آن منطقه محروم منبر می رفت و ارشاد می کرد. شب ها به روستاهای یاسوج می رفت و جوان ها را جمع می کرد و سخنرانی می کرد و با آنها گرم می گرفت و مفاهیم اسلامی را بین آنها گسترش می داد.

یکی از برادران طلبه که جهت تبلیغ در سال 58-59 به یاسوج رفته و با شهید میثمی برخورد کرده است خاطرات خود را این گونه شرح می دهد:

اولین مرتبه که جهت ادای نماز وارد مسجد یاسوج شدم شهید میثمی را بعد از نماز ملاقات کردم. لبخندی زد با تبسم و گرمی با ما برخورد کرد و همان جا من شیفته اخلاق ایشان شدم. آن جاذبه ای که در وجود ایشان دیدم، از همان موقع با هم آشنا شدیم و تا لحظه شهادت نیز با او همراه و همکار شدم زیرا جاذبه و چهره و حالت او را فوق العاده یافتم. ما را به سپاه پاسداران یاسوج برد که در آن موقع مسئول روابط عمومی بود. بعد از چند ماهی مسئولیت کلی سپاه را به عهده اش گذاشتند و آن روزها سپاه کارهای زیادی انجام می داد و ما با هم می رفتیم شب ها در سپاه و رزوها فعالیت های تبلیغی در شهر و روستاها داشتیم و شخصیت خود شهید میثمی ما را جذب کرد. در آن موقع یادم هست که در سپاه پاسداران شب ها نماز شب می خواند موقع اذان صبح پا می شد اذان می گفت و نماز جماعت برقرار می کرد و بعد از نماز بچه ها را جمع می کرد و می نشستند قرآن می خواندند و هر کدام چند آیه و خودش هم با صوت می خواند و بعد چند آیه ترجمه می کرد. موقع صبحگاه، جزء اولین افرادی بود که می رفت در صف و با بچه ها شرکت می کرد و می گفت: اگر ما منظم باشیم بچه ها هم عادت می کنند به نظم. بچه های یاسوج نوعاً هم تحصیل کرده نبودند ولی چنان آن اخلاق ایشان را عوض کرده بود که بچه ها قابل مقایسه با تحصیل کرده ها نبودند.خیلی در سطح بالا فهم و شعور داشتند و می فهمیدند و اعمال و رفتارشان را مواظب بودند به علت آن تأثیری که شهید میثمی روی این ها داشت حوزه علمیه آنجا را فعال کرد و طلبه های خوبی را پرورش داد. چه شهدایی که مسیر شهادت را از او آموختند. با اخلاص و عاشقانه و بدون چشمداشت برای اسلام کار می کرد.

او سهم بزرگی در ثبات سیاسی و نظامی منطقه داشت و خدمات او را روستائیان و عشایر بویر احمد به خوبی می دانند. در کمک به مستمندان و رسیدگی به خانواده های شهدا بی نظیر بود. طرح خوابگاه برای دانش آموزان مستمند از فکر او نشأت گرفت. در تشکیل بسیاری از نهادهای انقلاب اسلامی در استان سهم اساسی داشت، نقش مهمی در وحدت نیروها ایفا کرده و مسئولین برای مشورت او را بهترین ناصح و امین می شناختند. نفوذ او در قلب های مردم این منطقه به گونه ای بود که بعد از شهادتش بدون اغراق تمامی خانواده ها در تمامی روستاها داغدار شدند.

یکی از برادران (فرمانده سپاه یاسوج) در مقاله ای دربارة او می نویسد:

«... در این دیار که جوانان پاک را دزدان عقیده در کمین بود خدای بزرگ به این دیار منت نهاد و او را برای هدایت این سامان وادار به هجرت نمود و خدایش رحمت واسعه بدهد شهید بزرگوارمان ردانی پور را که از عمده عوامل مؤثر در هجرت شهید شاهدمان میثمی بزرگ دوستی دیرینه با او بود و در این تب و تاب او وارد یاسوج شد و به سپاه آمد والحق امروز بعد از گذشت هشت سال از عمر سپاه به بعضی از خدمات او در راه حفظ صیانت و قداست و محبوبیت سپاه و در راه هدایت مستقیم سپاه پی می بریم...

تشکیل کلاس های عقیدتی و سیاسی و اخلاقی و احکام عملی از اولین اقدامات او بود و در این راه متحمل هر مشکل و رنجی می شد مجموعه کسانی که در صحنه مبارزه آن روز به طور عام و پاسداران به خصوص هر عمل نیک و صالحی انجام داده و می دهند به واسطه گرفتن قبض از وجود او به تبع تعالیم عملی و نظری او بود، چرا که او بود که در این دیار سنگ بنا را استوار بنا نمود وقتی در کلاس درس بحثی را شروع می کرد چون از دلی خالص و پاک سخن می راند بر دل می نشست.

در آن منطقه، جریانات انحرافی را از خط اصیل و رهبری تمیز می داد و جامعه را از مهلکه آنها نجات می داد و در آن شرایط که طیف های وسیعی در گوشه و کنار و در بین جامعه در تلاش تحریف و انحراف مسیر انقلاب بودند، خط صحیح را تبیین و جامعه را در این سامان به آن سمت رهنمون بود.

و در خصوص ایجاد وحدت میان نیروها و امت اسلامی سعی بلیغ داشت و در این راه متحمل رنج ها شد.

اسوه تقوی و اخلاص، زهد، محبت و امید بود پیوسته توصیه اش به برادران در این جهت بود او نه تنها در سپاه مسئولیت های سنگینی داشت و اداره کننده و هدایتگر سپاه بود، بلکه تمامی امور سیاسی و اجتماعی استان را عملاً اداره می کرد و علاوه بر این در ساده ترین امور زندگی مردم علی الخصوص پاسداران راهنمایی دلسوز و یاوری باهمت بود. علاوه بر شرکت در مجالس شهدا در مجالس عقد پاسداران شرکت می نمود و سعی فراوان در ازدواج بچه ها داشت. پاسداران وقتی صیغه عقد را از زبان او می شنیدند مطمئن می شدند که مهر تائید الهی بر پیوند آمیخته با محبت آنان حک شده است و او حتی در تعیین اسم نوزادان هم همت می گماشت و براساس محبت و ارادتی که به ائمه معصومین صلوات الله علیهم داشت سعی فراوان بر گذاشتن اسم آنها بر نوزادان می نمود.

همیشه ابتدا سلام می کرد.

هیچ گاه درخواست دعوت برادران مؤمن را رد نمی کرد هرچند برنامه ساعات او پر بود وقتی را تعیین می کرد و حتماً سر موقع به وعده خود عمل می کرد.

در زمان حضورش در یاسوج علیرغم مشغله فراوان به تمام خانواده ها سرکشی می کرد، در کنار مادر شهدا می نشست و آنها را به یاد فاطمه زهرا در سوگ امام حسین (ع) دلداری و تسلی می داد.

هرگاه به منبر می رفت نام تمام شهدا به ترتیب تاریخ شهادت بر زبان می آورد و این عمل چه تأثیر مهمی داشت بر روحیة خانواده شهدا. هرگاه عظیم ترین مشکلات برای دوستانش پیش می آمد او به آسانی حل می کرد، زمانی که مشکلات و اداره وهزینه زندگی بر پاسداران سنگینی می نمود مشکلات را حل می کرد.

او منشأ هر خیری بود. ایجاد نماز وحدت در یاسوج قبل از آنی که نماز جمعه دایر گردد تا وسیله ای باشد برای تألیف قلوب مؤمنین و معرفت یافتن عموم به مسائل روز و احکام دین و چه تلاش نمود تا نماز جمعه دایر گردید و شخصاً پیگیری های مستقیمی نمود تا امام جمعه یاسوج تعیین شد.

وقتی احساس می کرد باید آگاهی بدهد با حضور مستقیم خود در مدارس، در ادارات در روستاها در مساجد، در حسینیه شب ها و روزها تلاش نمود. دانش آموزان یاسوج و عموم مردم این سامان با این مطلب آشنا هستند.

شهید بزرگوار حدود 200 کتابخانه در بویراحمد دایر نمود. کتاب فروشی مطهری یاسوج را که تاکنون هم تنها کتاب فروشی شهر است او دایر نمود تا تشنگان معارف اسلامی بهره مند شوند و با تلاش او بود که کتاب با تخفیف 30% در اختیار علاقمندان گذاشته می شد.

میثمی بزرگ در ارتباط با جنگ ذوب شده بود. در اعتقاد حضرت امام مدظله العالی و چه شیوا و رسا می فرمود: امروز سعادتمند آن کسی است که سعادتمند دیگری را به شرکت در جنگ ترغیب نماید و هم او می فرمود: جنگ را پایانی خواهد بود. هم چنان که آغازی بود و انشاءالله پایان آن پیروزی اسلام بر کفر است. لکن آنچه برای ما مهم است این است که ما بدانیم قبل از این که پرونده جنگ بسته شود پرونده سعادت یا شقاوت ما بسته خواهد شد و چه زیبا پرونده سعادت خودش را با نثار خون مطهرش بعد از 16 سال تلاش و کوشش و تحمل رنج در اداره انقلاب اسلامی و جنگ با سربلندی به دست امام زمان (عج) سپرد» .

فعالیت های شهید میثمی در شیراز

بعد از 30 ماه خدمت شبانه روزی به اسلام و انقلاب در یاسوج از سوی نماینده امام در سپاه به مسئولیت دفتر نمایندگی امام در منطقه 9 سابق (فارس ـ بوشهر ـ کهکیلویه و بویراحمد) منصوب گردید.

خود ایشان نقل کرده بود که قبل از این که از یاسوج به شیراز بیایند و دفتر نمایندگی امام برای او مطرح شود شب قبلش خواب دیده بودند حضرت بقیةالله را در جلسه ای که یکی از علما نیز حضور داشته اند که در آن جلسه پیشنهاد کاری به او شده بود. آری خدمات خالصانه شان او را به شیراز کشانید. مسئولیت خطیر دفتر نمایندگی حضرت امام را به ایشان سپردند و سرانجام به سپاه شیراز منتقل شد و آنجا هم در سپاه منشأ تحولات بسیار واقع شد و همیشه ناصح و حاضر بود و سپاه را در راه اصلی خود پرتحرک و فعال نمود و انسجام مطلوبی بین همه اقشار سپاه ایجاد کرد و پیوند سپاه و روحانیت و سپاه و ارتش را تقویت نمود. او دستور داده بود که حتماً شورای منطقه باید هفته ای یا دهه ای یک جلسه در حضور امام جمعه تشکیل بشود و این کار را انجام هم می داد تا بین روحانیت و سپاه پیوندی معنوی برقرار شود و برادران در آن جلسه حضور پیدا می کردند و مسائل و صحبت های خود را مطرح می کردند.

پیشنهاد دیگر او این بود که بین ارتش و سپاه هفته ای یک صبحگاه وحدت تشکیل بشود و این برنامه نیز به وجود آمد و در اولین صبحگاه مشترک خود شهید سخنرانی کرد و هفته های بعد هم این جریان ادامه داشت.

در شورای فرماندهی سپاه شرکت می کرد و سوره یوسف را تفسیر می کرد و خود ایشان می فرمودند من در زندان که بودم همیشه به یاد یوسف بودم و لذا چندین مرتبه تفسیر کامل سوره یوسف را مطالعه کرده و بسیاری از آیات سوره یوسف را حفظ بود و نکات عجیب و ظریف و آموزنده ای از سوره یوسف نقل می کردند. موقعی که در شیراز بودند به مسائل معنوی و نماز شب مفید بود و بسیاری از اوقات که احساس می کرد ممکن است شب بیدار نشود آخر شب بعد از ساعت 12 نماز شبش را می خواند و می خوابید. و ارتباط معنوی اش خیلی قوی بود و اُنس با قرآن داشت و هر موقع که پیش می آمد زیارت عاشورا و دعای توسل و غیره را می خواند و گاهی هم دیگران را صدا می کرد و می گفت بیائید با هم بخوانیم.

شاید از زمانی که شهید میثمی به شیراز آمد و مسئولین و افراد بیشتری با او آشنا شدند متوجه شدند شخصیت او بسیار ارزنده و مفید است و در سطح ارزنده تر و گسترده تری می تواند منشأ خدمات بسیار باشد.

در این مدت که شهید میثمی آنجا بود بسیار خوب عمل کرد و موفق بود. هم شهر را تا اندازه ای از مسائل اختلافی خارج کند و بالأخص سپاه را چون که خودشان دور از هر دسته و گروه بود و شخصیتی واقعاً فوق این مسائل بود و نیت و قلبش هم در جهت تحقق دستورات امام بود و مخصوصاً «دور از دسته ها و گروه ها بود، با عملش به ما یاد داد که می شود دقیقاً با همه با تفاهم برخورد کرد. با همه کسانی که متعهد به انقلاب و اسلام و امام هستند و در عین حال جزو هیچ کدام از این دسته ها و گروه ها هم نبود. و از طرف دیگر برای وحدت و انسجام نیروهای مسلح تلاش می کرد. یکی از افرادی که تجسم و عینیت گفتار امام و عمل به گفتار امام بود، شهید میثمی بود. اگر حضرت امام پیامی می داد به دیگران توصیه می کرد که علاوه بر شنیدن و خواندن پیام حضرت امام بنشینیم از روی این پیام چند بار بنویسیم تا در عمل انشاءالله موفق شویم، خوب پیاد کنیم و یا خیلی از مواقع ایشان از صحبت های حضرت امام پیش بینی هایی راجع به مسائل آینده می کرد. و اگر در صحبت های حضرت امام هشداری بود، این هشدار را خوب متوجه افراد می کرد که خدای ناکرده آسیبی از جهت رعایت نکردن بعضی از دستورات حضرت امام به افراد وارد نشود.

زمانی که شهید میثمی در شیراز تشریف داشتند یکی سری مسائل در آبادان ایجاد شد که برادرانی که در خوزستان هستند واقف هستند و می دانند که مسائل بسیار مشکل و معضلی بود. دفتر نمایندگی حضرت امام در مرکز مأموریتی به آقای میثمی داد. او به آبادان رفت و مسائل اختلافی و پیچیده آنجا را حل کردند.

شهید میثمی واقعاً معمار حل اختلافات و استاد یک وحدت حقیقی و پیوند قلوب بود آن گونه که امام می خواستند.

آقای میثمی الگو و نمونه بود. می توان گفت که یکی از حجت هایی است که فردا از همه ما سؤال می شود که اگر امکان رفع اختلاف و ایجاد وحدت نبود پس شهید میثمی چگونه عمل می کرد که توی همه این شلوغی ها چون ملاک امام را داشت و خیرخواهی و نصیحت پدرانه اش نسبت به طرفین حالت واحدی را داشت ایشان را همه قبول داشتند و ایشان برای طرفین ناصحی امین بود. خیلی از موارد می دید که این اختلافات، اختلاف در اصول کلی اسلام نیست، اختلاف سلیقه هاست. خیلی مواقع اختلاف سلیقه ها نمی تواند مانع تحقق اهداف اسلامی و اجرای دستورات اسلامی باشد و خصوصاً مانع شرکت فعال در جنگ باشد.

تصادف در جاده بندرعباس

شهید میثمی و شهید کلاهدوزان جهت یک مأموریت نظامی به خاطر مسائل خلیج فارس عازم بندرعباس می شوند که در تاریخ 17/ اردیبهشت/63 با یک تریلر تصادف می کنند و برادر کلاهدوزان و راننده او صمد بازرگان شهید می شوند ولی شهید میثمی مجروح و به بیمارستان منتقل می شود و پس از بهبودی ادامه خدمت می دهد خود شهید مقاله ای درباره این جریان نوشته است که در مقدمه یادواره شهید کلاهدوزان به چاپ رسیده است. در زمانی که در شیراز بود ارتباط فراوانی با جبهه داشت. در عملیات فتح المبین ـ کردستان ـ و محرم و غیره حضور داشت. در آن روزها برادر و یار عزیزش سردار رشید اسلام حجت الاسلام ردانی پور به فیض شهادت نایل شد و پس از چندی برادر دانشمند و فاضلش شیخ رحمت الله میثمی در پیش چشمانش در جبهه به شهادت رسید. آری بسیاری از یاران او رفته بودند و او مصمم به ادامه راه آنها بود.

خاطره ای از شهید میثمی در جاده شیراز

در زمستان از تهران به طرف شیراز با ماشین سپاه حرکت کردیم. در جاده شیراز بین پستی و بلندی ها به بلندی برخورد کردیم که ماشین با آن که قوی بود نکشید و بالا نیامد. و جاده هم لغزنده و برفی بود. ماشین های دیگر می آمدند و موفق می شدند و می رفتند بالا و رد می شدند و ماشین ما با این که ماشین قوی هم بود نمی آمد بالا. چند بار آمدیم پایین و عقب و به سرعت می رفتیم ولی ماشین نمی کشید. ماشین های دیگر حتی پیکان ها و ماشین های کوچک به راحتی و سریع رد می شدند و می رفتند ولی ماشین ما نمی رفت. گفتیم یعنی چه؟ سرّش چیست؟ که اگر بنا باشد لغزنده باشد چرا برای آنها لغزنده نیست؟

رفتیم آن نزدیکی ها برادر چوپانی یا رهگذری بود که با ما برخورد کرد به او گفتیم ماشین ما بالا نمی رود او گفت راه فرعی دیگری هست که اگر می خواهید از آن راه فرعی خاکی بروید ما هم از این راه رفتیم. مقداری راه که رفتیم دیدیم وسط راه در وسط برف ها ماشین پیکانی گیر کرده است و ماشین هم خاموش شده روشن نمی شود و خانواده ای است با چند تا بچه کوچک خردسال در برف ها. همین طور دارند گریه می کنند و سرما می خورند. خدا ـ خدا می کنند و دست هاشان و دست بچه هاشان از سرما قرمز شده تا ما رسیدیم خیلی خوشحال شدند خودشان را انداختند جلو ماشین. نگه داشتیم تا این ها را ببریم. این ها سوار ماشین شدند و دعا کردند که خلاصه شما را خدا فرستاده برای ما، ما از خدا استمداد می کردیم که اینجا نمانیم چون ماشین ها هم معمولاً از این راه نمی آیند و این فرستاده خدا شما هستید و...

شهید میثمی این قضیه را برای دوستان تعریف می کرد و اظهار خوشحالی می کرده که خداوند آنها را وسیله خیری قرار داده برای نجات آن بندگان خدا که توی برف گیر کرده بودند و می فرمود که اگر خدا اسبابی را بخواهد جور کند خودش بلد است جور کند.

تشکیل خانواده

هنگامی که شهید میثمی در شیراز بود به فکر ازدواج افتاد و در سفری به مشهد مقدس از حضرت امام هشتم علی بن موسی الرضا علیه السلام راهنمایی خواست، در خواب حضرت به او فرمود: با فلان خانواده وصلت کن، وی به اصفهان برگشته و مراسم خواستگاری و ازدواج ایشان انجام گرفت که تاکنون از آن شهید دو فرزند به یادگار مانده و سومین فرزندش که در راه است و هرگز روی پدر نخواهد دید که امید است در دامان همسر قهرمانش هر کدام رهرو راه پدر شهیدشان باشند.

از جبهه تا شهادت

از آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران اسلامی، شهید میثمی جنگ را یک امتحان بزرگ و یک سفره و نعمت گسترده الهی می دانست که پهن گردیده و معتقد بود هرکه بیشتر می تواند در این جنگ شرکت کند از این سفره الهی بیشتر بهره برده است. لذا در بسیاری از عملیات شرکت کرد. در عملیات فتح المبین، محرم و غیره. در یکی از عملیات در تپه های شهید صدر برادرش در پیش چشمانش به شهادت رسید و بسیاری از دوستان و یاران قدیمی او از قبیل شهید ردانی پور و حجازی در جبهه ها به شهادت رسیده بودند و او در فراق آنها می سوخت. معتقد بود جنگ در رأس امور است و بقیه مسائل در مرحله بعدی. لذا بسیار مشتاق بود که همیشه در جبهه باشد تا این که از طرف نماینده حضرت امام در سپاه حجت الاسلام والمسلمین شهید محلاتی به مسئولیت دفتر نمایندگی اما در قرارگاه خاتم الانبیاء منصوب شد.

شهید میثمی با توجه به این که معتقد بود انسان هر کاری را که به او واگذار می شود به نحو احسن به اتمام برساند و مسئولیت جدیدی نپذیرد، ولی در این مورد هیچ شکی و تردیدی به خود راه نداد و صالح ترین کار را شرکت در جبهه می دانست لذا این مسئولیت را پذیرفت. خود شهید می گوید: هیچ گاه برای جبهه آمدن تردید نداشته ام و فقط گاهی با خود می گفتم که آیا در جبهه غرب بهتر می توان خدمت کرد یا در جبهه جنوب تا سرانجام جبهه جنوب را انتخاب و راهی جنوب شد.

خاطرات و درس ها و برخوردهای مثبت شهید میثمی در جبهه های جنوب و غرب بسیار است که قلم و بیان از ذکر آن عاجز است مگر قلم می تواند خلوص و شجاعت و عظمت این شهدا را به نگارش درآورد و حرکت امثال شهید میثمی ها را که نماینده حضرت امام در قرارگاه خاتم بودند ثبت کند؟

در این زمینه با هیچ قلمی و قدمی نمی توان کار کرد، و فقط بعضی از گفتار عده ای از هم سنگران و دوستان شهید میثمی را به شرح زیر می آوریم:

شهید میثمی مُمثَل حضرت امام بودند در قرارگاه خاتم.

فرد یا افرادی که مسئولیت دفتر نمایندگی حضرت امام را تقبّل می کنند باید جلوه ای از ابعاد وجودی حضرت امام را در خودشان داشته باشند تا جنگ را به سمت وحدت و هماهنگی و رشد و مقاومت سوق دهند و به جرأت می توان گفت بهترین انتخاب و بی نظیرترین انتخاب شهید میثمی بود که او هرچه انجام می داد و هرچه می کرد در مسیر خط و الگویی بود که از امام می گرفت. در تلاش بود که فرماندهان، رزمندگان و اقشار حاضر در جنگ را دائماً متوجه آن چیزی بکند که از امام می فهمید. کتاب هایی که سخنان حضرت امام را جمع آوری کرده بود مو به مو می خواند و به خصوص مواردی را که در رابطه با جنگ بود بسیار در آنها دقت می کرد. و گاهی از روی آنها می نوشت و سخن و کلامی از ایشان گفته نشد مگر آن که حال و هوای سخن امام را به خودش گرفته بود بر این مبنا این شهید برای تمام اقشار در جنگ امام بود و حق امامت را آن چنان که شایسته بود ادا می کرد.

شهید میثمی هم پا در جای پای معصومین گذاشته بود. درب خانه و محل کار خود را باز گذاشته بود. دست اندرکاران امر جنگ چه آنهایی که در کردستان و غرب بودند و چه آنهایی که در اهواز کار می کردند به او مراجعه می کردند و او به مشکلات آنها رسیدگی می کرد. مشکلاتی که به ایشان ارائه می شد. صرفاً مسائل مربوط به جنگ نبود. معضلات فردی برادران را که می آمدند و مسئله داشتند رسیدگی می کرد. آری ایشان واقعاً مجسمه حضرت امام بودند در قرارگاه خاتم.

هر مسئله ای که پیش می آمد راجع به جنگ و مسائل بیرون وقتی نظرات شان را می پرسیدیم بعد می دیدیم دو و سه روز بعد حضرت امام سخنرانی فرمودند و عیناً همان نظرات را امام می دادند.

و از جمله معدود کسانی بود که در جبهه از موضعی حرکت کرد که واقعاً در شایستگی و صلاحیت مسئولیت دفتر نمایندگی حضرت امام بود. کمتر می دیدیم که در یک جبهه و یا جناحی خودش را قرار بدهد چرا که بسیاری از این اختلافاتی که وجود دارد دسته بندی های سیاسی که در شهرها بود، به یگان ها منتقل شده بود و خودش یکی از مسائل و مشکلات جنگ بود. ایشان از موضعی حرکت نکرد که خودش را درگیر جناح سیاسی قرار بدهد فراتر از این دسته بندی ها ایشان نظر می داد و برخورد می کرد و با جناح های مختلف ارتباط و نفوذ پیدا کرده بود. به طوری که او را همه افراد قبول داشتند و به حرف او عمل می کردند هم به دلیل مسئولیت نمایندگی امام و هم به دلیل ارتباط و شیفتگی که نسبت به او پیدا کرده بودند. این شیوه کاری بود برای شخص ایشان تا همه افراد در ارتباط با جنگ فعال بشوند. و جنگ، قوّت و قدرت بیشتری پیدا کند