به کار گیری سلاح های شیمیایی برای اولین بار در عملیات خیبر توسط دشمن بطور گسترده صورت گرفت. عراق به دلیل نگرانی از نتایج عملیات برای نخستین بار نوعی از سلاح های شیمیایی محصول کارخانه سامره- به نام گاز خردل- را با استفاده از بالگردهای ساخت شوروی و فرانسه – به کار گرفت.
پیش از این در عملیات والفجر 2 در منطقه حاج عمران، عراق به صورت محدود از سلاح های شیمیایی استفاده کرده بود.ولی آنچه که در عملیات خیبر صورت گرفت، بسیار گسترده و فاجعه آمیز بود.گاز خردل با ایجاد تاول های بزرگ روی پوست بدن و اختلال دستگاه تنفسی،آثار مخرب روحی و جسمی فراوانی بر رزمندگان اسلام به صورت مدت کوتاه مدت و دراز مدت داشت.شورای امنیت سازمان ملل در واکنش به این اقدام، در دهم فروردین ماه سال 1363 با صدور بیانیه ای استفاده از گازهای سمی را محکوم کرد اما مسئولیت استفاده از آن را به هیچ یک از طرفین نسبت نداد. صدور بیانیه، به جای قطعنامه، بنابر تحلیل منابع دیپلماتیک به دلیل اجتناب از مباحث شدید و اشاره به هر یک از دو طرف جنگ بوده است.
در هر صورت این نخستین اقدام سازمان ملل بود که حداقل گرچه به سود ایران نبود ولی به زیان آن نیز تنظیم نشده بود. به کارگیری سلاح های شیمیایی از یک سو نشان دهند? ضعف دفاعی، نومیدی و در ماندگی ارتش عراق بود و از سوی دیگر این مسأله را روشن می کرد که عراق با ایجاد زیر ساخت های جدید در زمینه تولید سلاح های شیمیایی با کمک کشورهای اروپایی به ویژه آلمان، استراتژی جدیدی را برای مقابله با تهاجم های پی در پچی و گسترده ایران برگزیده است.2
استفده عراق از سلاح شیمیایی با عملیات خیبر به صورت گسترده آغاز شد و همچنان ادامه یافت. بی توجهی محافل بین المللی در مورد نقض قوانین منع استفاده از سلاح های شیمیایی، به دلیل تمایلات موجود برای حمایت از عراق با هدف غلبه این کشور بر ایران، وضعیت غیره قابل تحملی را به وجود آورد؛ در واقع تلفات ایران را تحت تأثیر قرار داده بود. عراق با درکی که از این مساله داشت در عملیات بدر بیش از گذشته از سلاح های شیمیایی استفاده کرد.برابر آمار موجود تنها در طول پنج روز از 2 تا 27 اسفند سال 1363 عراقی ها، بیش از سی مورد انواع سلاح شیمیایی را مورد استفاده قرار دادند.
برخی از منابع نظامی فاش ساختند که عراقی ها در کارخانه ای حدود 10 کیلومتری جاده سامرا- بغداددر حال تولید سلاح های شیمیایی هستند و همزمان با اوج گیری عملیات بدر، دستور دو برابر کردن تولیدات کارخانه را که گازهای خردل و تابون تولید می کند، صادر کرده اند.
ابعاد گسترده ناشی از استفاده عراق از سلاح های شیمیایی، به تدریج توجه افکار عمومی را به خود معطوف کرد، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا رسماً اعلام کرد در بررسی مقدماتی متقاعد شده ایم که عراق از سلاح های شیمیایی استفاده کرده است!
دبیر کل سازمان ملل- خاویر پرز دکوئیار – نیز پس از دیدار با نمایندگان ایران و عراق، استفاده از سلاح های شیمیایی را محکوم کرد. در وضعیت جدید سرانجام شورای امنیت طی بیانیه ای با اجتناب از صدور قطعنامه، در 25 آوریل 1985 کاربرد سلاح های شیمیایی از سوی عراق را محکوم ساخت. کشورهای اروپایی نیز استفاده از این سلاح ها را محکوم کردند.
سه روز بعد در 28 آوریل 1985 عراق طی یادداشتی به سازمان ملل در مورد صدور بیانیه اعتراض کرد و طارق عزیز وزیر اومر خارجه وقت عراق در مصابحه مطبوعاتی اعلام کرد:
«عراق برای دفاع از خاک خود هر گونه سلاحی را که در اختیار دادر به کار خواهد گرفت! برخی از تحلیل گران بیانیه اخیر شورای امنیت را به منزله تشویق و ترغیب ایران برای گفت و گو درباره مذاکرات صلح در سازمان ملل، ارزیابی کردند.»


منبع : کتاب اولین های دفاع مقدس؛ محمد خامه یار